Alimlər canlı beyin toxumasından istifadə edərək yeni kiber neyron şəbəkə yaratdı

Bloominqtondakı İndiana Universitetinin amerikalı alimləri kök hüceyrələrdən yetişdirilən canlı beyin orqanoidlərindən istifadə edərək yeni növ neyron şəbəkə yaradıblar.  Qaynarinfo xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Electronics" (NatElectron) elmi jurnalında dərc olunub. Orqanoidlərin müəyyən bir toxuma növündən hazırlanmış miniatür obyekti təmsil edən həqiqi insan beyni ilə çox az ümumi cəhətləri var. Düşüncələr, duyğular və xüsusən də şüur ​​onda görünə bilməsə də, bu cür strukturlar insanlar üzərində təcrübə aparmağa ehtiyac olmadan orqanın quruluşunu öyrənməyə kömək edir. Bioloji beyinlər tam elektron süni intellekt (AI) sistemləri ilə müqayisədə daha az enerji tələb etdiyi üçün elm adamları neyron şəbəkələri dizayn etmək üçün orqanoidlərə müraciət ediblər. Məsələn, beynimizin gün ərzində işləməsi üçün cəmi 20 vatt gücə ehtiyacı var, mikroprosessor əsaslı süni intellekt isə uzaqdan müqayisə oluna bilən hər şeyə nail olmaq üçün təxminən 8 milyon vatt tələb edir. "Brainware" adlanan yeni inkişaf yüksək sıxlıqlı multielektrod massivinə quraşdırılmış sub-nanometr diametrli orqanoiddir. Çip sinir toxumasına elektrik siqnalları göndərmək və orada baş verən elektrik fəaliyyətini oxumaq qabiliyyətinə malikdir. Hazırlanmış kibernetik sistem iki növ tapşırıqda - nitqin tanınması və qeyri-xətti tənliklərin həllində sınaqdan keçirilib. İlk sınaqda yapon dilində ifadələrin deşifrə edilməsinin dəqiqliyi iki gün ərzində 51%-dən 78%-ə yüksəlib. Riyazi hesablamalarda "Brainware" uzunmüddətli yaddaş vahidi olmayan süni neyron şəbəkələrindən (ANN) nəzərəçarpacaq dərəcədə sürətli olduğu ortaya çıxıb və dəqiqlik baxımından uzunmüddətli yaddaşa malik ANN-dən bir qədər aşağıdır. Bununla belə, alimlər qeyd ediblər ki, yüksək performanslı süni neyron şəbəkələri orqanoid əsaslı süni intellektlə müqayisədə təlimə xeyli vaxt sərf edib. Bərabər şəraitdə "Brainware" tam elektron analoqlarından 90% daha sürətli öyrənib. Tədqiqatçıların fikrincə, onların kəşfi yeni tip kompüter arxitekturasına doğru mühüm addımdır. Eyni zamanda alimlər vurğulayıblar ki, belə texnologiyaların daha da inkişafı ilə etik aspektlər də nəzərə alınmalıdır. Bundan əlavə, orqanoidlərin saxlanması həyati dəstək sistemlərini tələb edir, ehtiyac enerji istehlakında qənaəti qismən inkar edir. Aydın